Kiedy lakować zęby dziecku? Optymalny wiek i wskazania

Próchnica to jedno z największych zagrożeń dla zębów stałych u najmłodszych. Nowoczesna stomatologia oferuje jednak skuteczne i bezbolesne rozwiązanie, jakim jest lakowanie zębów u dzieci. Warto dowiedzieć się, jaki jest optymalny czas na jego wykonanie oraz jakie są kluczowe wskazania do przeprowadzenia tego ważnego zabiegu profilaktycznego.

Czym dokładnie jest lakowanie zębów u dzieci?

Lakowanie zębów u dzieci jest najskuteczniejsze, gdy przeprowadzi się je w optymalnym czasie. Za najlepszy moment uznaje się okres od kilku miesięcy do maksymalnie dwóch lat po pojawieniu się zębów trzonowych i przedtrzonowych w jamie ustnej. Pierwsze zęby trzonowe stałe, czyli tak zwane „szóstki”, wyrzynają się zazwyczaj między 6. a 8. rokiem życia. To właśnie wtedy zaleca się wykonanie pierwszej procedury lakowania. Z kolei drugie zęby trzonowe, czyli „siódemki”, pojawiają się około 11-13 roku życia i również powinny zostać zabezpieczone wkrótce po pełnym wyrżnięciu.

Zabieg lakowania polega na pokryciu bruzd i szczelin na powierzchniach żujących zębów specjalnym materiałem, zwanym lakiem szczelinowym. Jest to płynna żywica kompozytowa, która po nałożeniu na ząb i utwardzeniu tworzy gładką, trwałą powłokę. Jej głównym zadaniem jest mechaniczne odizolowanie trudno dostępnych miejsc od resztek pokarmowych oraz bakterii. Anatomiczne zagłębienia w zębach trzonowych i przedtrzonowych są idealnym środowiskiem do rozwoju próchnicy, ponieważ włosie szczoteczki często nie jest w stanie ich skutecznie oczyścić. Lak wypełnia te nierówności, tworząc barierę ochronną i ułatwiając utrzymanie higieny.

Zabieg jest całkowicie bezbolesny i szybki, co sprawia, że jest bardzo dobrze tolerowany przez małych pacjentów i stanowi doskonałe wprowadzenie do wizyt w gabinecie stomatologicznym. Jest to inwestycja w zdrowy uśmiech na całe życie.

Wskazania do przeprowadzenia zabiegu lakowania zębów

Głównym wskazaniem do lakowania jest ochrona zdrowych zębów stałych przed próchnicą, zwłaszcza u dzieci z wysokim ryzykiem jej wystąpienia. Procedurę przeprowadza się na zębach bez żadnych oznak choroby. Nie lakuje się zębów z już istniejącymi ubytkami. Decyzję o zabiegu podejmuje lekarz stomatolog po dokładnym zbadaniu stanu uzębienia dziecka.

Chociaż lakowanie zębów u dzieci dotyczy głównie uzębienia stałego, w uzasadnionych przypadkach można również lakować zęby mleczne. Decyzję taką podejmuje się u dzieci z bardzo wysokim ryzykiem próchnicy, z głębokimi bruzdami w zębach trzonowych mlecznych lub gdy próchnica wczesna jest już obecna na innych zębach. Zdrowe zęby mleczne są niezwykle ważne – utrzymują przestrzeń dla swoich stałych następców i umożliwiają prawidłowy rozwój szczęki i żuchwy. Przedwczesna utrata zęba mlecznego może prowadzić do poważnych wad zgryzu w przyszłości, dlatego ochrona ich przed próchnicą jest równie istotna.

Przebieg zabiegu lakowania zębów u dzieci

Proces lakowania jest prosty, szybki i całkowicie bezbolesny, co czyni go jednym z najbardziej przyjaznych zabiegów stomatologicznych dla dzieci. Cała procedura nie wymaga użycia wiertła, co eliminuje stres i lęk związany z wizytą u dentysty.

1. Pierwszym krokiem jest dokładne oczyszczenie powierzchni zęba za pomocą specjalnej szczoteczki i pasty bez fluoru;
2. Następnie ząb jest izolowany od dostępu śliny, najczęściej przy użyciu wałeczków ligniny, i dokładnie osuszany;
3. Kolejny etap to nałożenie na kilka sekund specjalnego, niebieskiego żelu, tzw. wytrawiacza, który delikatnie przygotowuje powierzchnię szkliwa, zwiększając przyczepność laku;
4. Po spłukaniu wytrawiacza i ponownym osuszeniu zęba stomatolog aplikuje cienką warstwę płynnego laku szczelinowego. Materiał precyzyjnie wpływa we wszystkie zagłębienia na powierzchni żującej;
5. Ostatnim krokiem jest utwardzenie laku za pomocą lampy polimeryzacyjnej, emitującej specjalne światło UV. Proces ten trwa zaledwie kilkadziesiąt sekund. 

Na koniec lekarz sprawdza, czy lak nie przeszkadza w prawidłowym zgryzie i ewentualnie poleruje jego powierzchnię. Cały zabieg na jednym zębie trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu minut. Dzięki temu lakowanie zębów u dzieci jest doskonałą formą adaptacji małego pacjenta do środowiska gabinetu stomatologicznego.

Trwałość laku i konieczność regularnych wizyt kontrolnych

Lak szczelinowy jest materiałem trwałym, ale nie wiecznym. Jego żywotność jest uzależniona od wielu czynników, takich jak siły żucia, nawyki żywieniowe pacjenta oraz dokładność higieny jamy ustnej. Prawidłowo założony lak może chronić ząb przez wiele lat, średnio od 5 do 10. Z czasem jednak może ulec częściowemu starciu, wykruszeniu lub odklejeniu. Dlatego tak ważne jest, aby stan laków był regularnie kontrolowany przez stomatologa podczas wizyt profilaktycznych, które powinny odbywać się co najmniej raz na sześć miesięcy. Tylko kompletny i szczelny lak zapewnia ochronę przed próchnicą.

Podczas wizyty kontrolnej lekarz ocenia integralność powłoki lakowej. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieszczelności, pęknięć czy częściowej utraty materiału, lak należy niezwłocznie uzupełnić lub założyć na nowo. Zaniedbanie tego może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego – pod nieszczelnym lakiem mogą gromadzić się bakterie, prowadząc do rozwoju próchnicy w miejscu niewidocznym dla oka. Należy pamiętać, że skuteczne lakowanie zębów u dzieci nie zwalnia z obowiązku codziennego, starannego szczotkowania zębów oraz stosowania nici dentystycznej. Jest to jedynie element szerszego planu profilaktyki.